آیا حاج میرزا احمد کفایی [فرزند آخوند خراسانی] موافق با رژیم پهلوی بود؟!

آیت‌الله میرزا احمد کفایی، از علمای مجاهد ایران در قرن چهاردهم هجری و فرزند آخوند خراسانی، مرجع تقلید شیعه و صاحب کتاب معروف کفایه الاصول بود. او در ۱۳۰۰ ق در نجف اشرف به دنیا آمد، مکاسب را نزد آیت الله سیدابوالحسن اصفهانی، و رسائل و کفایه را نزد میرزا محمد آقازاده خراسانی، برادر خود فراگرفت و از ۱۳۱۹ ق در مجلس درس پدر خود حاضر شد و به مرحله اجتهاد رسید.

در ۱۳۲۹ ق که علمای شیعه عراق قصد داشتند به عنوان اعتراض به تجاوزات قوای روس به شمال ایران و اشغال بخش هایی از آن به ایران آمده و آنان را از خاک ایران برانند، میرزا احمد این اقدام را به صلاح نمی دید، و آن را سبب تشدید اقدامات کینه توزانه روس ها می دانست. همچنین وی در حیات پدرش به ایران آمد و هنگام درگذشت پدر در ۱۳۲۹ ق در مشهد بود و سپس به عراق بازگشت.

در ۱۳۳۶ ق نیز که قیام مذهبی و ضد انگلیسی مردم نجف بر ضد انگلیسی ها آغاز شد، میرزا احمد از جمله رهبران مردم انقلابی بود. به نوشته عبدالحسین مجید کفایی، میرزا احمد جزو مشاوران نزدیک میرزا بود و در پیکار بر ضد انگلیسی ها، به قدری مؤثری و قاطع بود که سرپرسی کاکس، حاکم کل انگلستان در عراق، هنگام پیشنهاد صلح، یکی از شرایط ترک مخاصمه را تحویل هفده نفر از رهبران انقلاب دانست که از جمله آنان میرزا احمد بود. البته انقلابیون و مردم نجف هرگز او را تحویل ندادند و به همین علت، انگلیسی ها چند بار قصد ترور او را کردند که در هر بار ناکام ماندند. یک بار نیز مأموران انگلیس شبانه به خانه اش یورش بردند، اما او اندکی قبل از آن از منزل گریخت و شبانه از کربلا به نجف رفت. ظاهراً او غیاباً محاکمه و محکوم گردید، اما به دلیل سیر حوادث، دستگیر و اعدام نشد. آیا حاج میرزا احمد کفایی [فرزند آخوند خراسانی] موافق با رژیم پهلوی بود؟!

در زمان پادشاهی رضاشاه (۱۳۰۴-۱۳۲۰) که عزاداری ممنوع بود، وی آشکارا مراسم عزاداری را در مشهد برگزار می کرد و پس از عزل و تبعید رضاشاه کشور، وی دست به تشکیل هیأت های مذهبی زد و دهها هیأت در مشهد ایجاد کرد. آیا حاج میرزا احمد کفایی [فرزند آخوند خراسانی] موافق با رژیم پهلوی بود؟!

میرزا احمد در مسجد گوهرشاد و یا در منزل خود برای جمعی از طلاب درس می گفت. در منزل او به روی عموم باز بود و در تمام عمر مورد توجه و احترام مردم و رجال ایران قرار داشت. او در ۷ ذیقعده ۱۳۹۱ق، مصادف با ۶ دی ۱۳۵۱ در مشهد درگذشت. جنازه اش را باشکوه فراوان تشییع و در رواق مطهر امام رضا (ع) دفن کردند. وی ظاهراً حاشیه ای بر کتاب کفایه پدرش نیز نوشته بود. (منبع: دانشنامه‌های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران)

حجت‌الاسلام عبدالرضا کفایی فرزند مرحوم میرزا احمد کفایی درباره‌ی ارتباط پدرش با دربار شاه می گوید:

مرحوم پدرم بر اساس تشخیص اجتهادی‌شان بود که با دولت مماشات می‌کردند. من در رابطه با ارتباط پدرم با دولت وقت، جمله‌ای را از خود ایشان و جمله‌ای را از آقای خمینی نقل می‌کنم. یکی از آقایان مشهد در محضر ایشان به ایشان عرض کرد که توده مردم و بازاری‌ها و عده‌ای از معمّمین، از رابطه شما با دولت راضی نیستند و انتقاد می‌کنند که چرا شما به شاه حسن ظن دارید و با دربار حسن رابطه دارید؟! ایشان در جواب فرمودند من چه حسن ظنی به شاه دارم که این خانواده برادر من را کشته‌اند؛ آن هم برادری مثل حاج میرزا محمد آقازاده. ولکن تجربه سیاسی بعد از حوادث شهریور ۱۳۲۰ به من ثابت کرد که در ایران هر وقت حکومت مرکزی تضعیف می‌شود، توده‌ای ها پر و بال می‌گیرند و با کمک‌های مالی و تبلیغی شوروی که از قدیم الایام چشم طمع به خاک ایران دارد میدان‌دار صحنه سیاسی ایران می‌شود و در آن صورت ایمانی برای مردم ایران که مرکز تشیّع و خانه اهل بیت است باقی نمی‌گذارند و نهایتا این خانه‌ را از دست صاحب خانه بیرون خواهند کشید. من هم برای حفظ اعتقادات دینی مردم و هم برای رفع گرفتاری‌ این مردم است که با اینها مماشات می‌کنم وگرنه من حسن ظنی به اینها ندارم که برادر کشته آنها هستم. آیا حاج میرزا احمد کفایی [فرزند آخوند خراسانی] موافق با رژیم پهلوی بود؟!

غیر از این نقل قول، مرحوم سید ابراهیم شبیری زنجانی برادر آیت‌الله آقای سید موسی شبیری زنجانی نقل قولی برای من کردند که من این مسأله را در مقاله‌ای که به مناسبت کنگره آخوند نوشته‌ام هم ذکر نموده‌ام. ایشان برای خود من نقل کرد و من بی‌واسطه از ایشان نقل می‌کنم که گفتند: من و جمعی از دوستان که از شاگردان آقای خمینی بودیم خدمت ایشان نشسته بودیم. صحبت از علمایی شد که در نهضت ۱۵ خرداد ۴۲ با آقای خمینی همراهی نکردند و با شاه و دربار حسن رابطه داشتند. ما یکی یکی می‌گفتیم و انتقاد می‌‌کردیم ولی آقای خمینی ساکت بودند و گوش می‌کردند تا اینکه صحبت از مرحوم حاج میرزا احمد کفایی شد؛ اینجا آقای خمینی سکوت را شکستند و گفتند: «حساب آقای حاج میرزا احمد کفایی را از بقیه افرادی که با دربار در ارتباط بودند جدا کنید. ایشان بر اساس اجتهاد و تشخیص‌شان برای تقویت حوزه‌ها و رفع نیاز مردم با دربار مماشات می‌کنند نه به جهت مصالح شخصی.» آیا حاج میرزا احمد کفایی [فرزند آخوند خراسانی] موافق با رژیم پهلوی بود؟!

منابع تمامی محتوا در آرشیو مجموعه حجره فقاهت موجود می باشد.